Debi (Flow Rate)
Debi, birim zamanda taşınan sıvı miktarını ifade eder. Genellikle litre/saniye (L/s) veya metreküp/saat (m³/h) cinsinden ölçülür. Debi, pompanın performansını belirleyen en önemli faktörlerden biridir ve kullanım amacına göre doğru seçilmelidir.
Basma Yüksekliği (Head)
Basma yüksekliği, pompanın sıvıyı ne kadar yüksek bir noktaya çıkarabileceğini gösterir. Metre (m) cinsinden ifade edilir ve pompanın enerji dönüşüm kabiliyetiyle doğrudan ilişkilidir. Basma yüksekliği, sistemin ihtiyaç duyduğu basınca göre belirlenmelidir.
Motor Gücü (Motor Power)
Pompanın çalışması için gerekli olan motor gücü, kilowatt (kW) veya beygir gücü (HP) cinsinden ifade edilir. Motor gücü, pompanın taşımak zorunda olduğu sıvının viskozitesi, debisi ve basma yüksekliğine bağlı olarak değişir.
Verimlilik (Efficiency)
Santrifüj pompalar, enerji dönüşümünde oldukça verimlidir. Verimlilik, giren enerjiye göre çıkışta elde edilen faydalı enerjinin oranıdır. Bu oran genellikle %60 ile %90 arasında değişir. Yüksek verimli pompalar, enerji maliyetlerini azaltarak daha ekonomik bir kullanım sağlar.
Malzeme Özellikleri
Santrifüj pompaların malzeme seçimi, taşınacak akışkanın özelliklerine bağlıdır. Örneğin, dökme demir, paslanmaz çelik veya bronz gibi malzemeler kullanılabilir. Asidik veya aşındırıcı sıvılar için özel malzemeler tercih edilmelidir.
Santrifüj Pompa Çalışma Prensibi
Santrifüj pompaların çalışma prensibi, merkezkaç kuvvetine dayanmaktadır. Pompa içindeki pervane (impeller) dönmeye başladığında, sıvı pervanenin kanatları arasında hız kazanır. Bu hızlanma, akışkanın kinetik enerjisinde bir artışa neden olur. Pervanenin dış kısmına doğru hareket eden akışkan, pompanın çıkış noktasında basınç enerjisine dönüşür. Bu şekilde akışkan, düşük basınçtan yüksek basınca doğru taşınır.
Gövde (Casing): Sıvıyı yönlendiren ve basıncı artıran bölümdür.
Pervane (Impeller): Akışkana hız kazandıran döner parça.
Mil (Shaft): Pervaneyi hareket ettiren ana aks.
Salmastra (Seal): Milin geçtiği noktada sızıntıyı önlemek için kullanılan contalar.
Santrifüj Pompa Kullanım Alanları
Santrifüj pompalar geniş bir uygulama yelpazesine sahiptir:
Su Temini: Şehir suyu sistemlerinde, sulama ve drenaj işlemlerinde yaygın olarak kullanılır.
Kimya Endüstrisi: Farklı kimyasal maddelerin taşınmasında tercih edilir.
Petrol ve Gaz Endüstrisi: Ham petrol ve diğer sıvıların pompalanmasında kullanılır.
Yangın Söndürme Sistemleri: Hızlı ve yüksek debili sıvı transferi gerektiren durumlarda idealdir.
Santrifüj Pompa Performans Eğrisi
Santrifüj pompaların performansı, H-Q (Head-Flow) eğrisi ile analiz edilir. Bu eğri, debi ile basma yüksekliği arasındaki ilişkiyi gösterir. Pompanın çalıştırılacağı sistemin ihtiyaçlarına göre uygun performans eğrisi seçilmelidir.
Çalışma Noktası (Operating Point): Pompanın ideal çalışma koşuludur.
NPSH (Net Positive Suction Head): Pompanın hava kilitlenmesi yaşamadan çalışması için gereken minimum emiş yüksekliğidir.
Santrifüj Pompa Seçimi ve Bakımı
Santrifüj pompa seçimi yaparken aşağıdaki kriterler dikkate alınmalıdır:
Debi ve Basma Yüksekliği: Sistemin ihtiyacına uygun değerler belirlenmelidir.
Viskozite: Akışkanın viskozitesi yüksekse santrifüj pompa yerine farklı tipte bir pompa tercih edilmelidir.
Malzeme Dayanımı: Akışkanın kimyasal özelliklerine uygun malzemeler seçilmelidir.
Bakım Kolaylığı: Erişimi kolay ve bakım maliyeti düşük modeller tercih edilmelidir.
Bakım işlemleri düzenli olarak yapılmalı, özellikle salmastra kontrol edilmeli ve pervane üzerinde biriken tortular temizlenmelidir. Bu sayede pompanın ömrü uzatılabilir ve performans kaybı önlenebilir.